Afrika kıtasındaki Nijerya’nın kuzeyinde yaşayan 50 bin kişilik nüfusa sahip Wodaabe kabilesi ilginç adetleri ile dünya çapında bir üne sahip. Kendilerine Bororo demeyi tercih eden bu kabilenin dini aslen İslam. 16.’dan bu yana İslam dini kabile içerisinde çok önemli bir egemenliğe sahip olsa da bu kabile geleneklerini ve atalarından yadigar çalı tanrılarına olan inançlarını tam olarak terk etmemiş.
Sahra Çölü’nün belki de en zorlu bölgesinde yaşayan halk, güzellik odaklı kültürlerine yüzyıllardır sıkı sıkıya bağlı.
Wodaabe kabilesi için güzellik birinci planda. Güzel bir ırk yaratmak için kabilenin her üyesi güzel olmak zorunda. Güzelliklerine o kadar düşkünler ki, ilkel bir kabile olmalarına rağmen herkes yanında bir ayna taşıyor. Her an güzel göründüklerinden emin olmak onlar için çok önemli.
Wodaabe kabilesinde kadınlara sağladıkları alışılmışın dışında cinsel özgürlük de bu güzellik odaklılıktan ileri geliyor. Aslında kadınlar cinsel hayatlarına özgür demek doğru olmaz. Kadınlar güzel nesiller yaratabilmek için güzel buldukları erkeklerle birlikte olabiliyor demek daha uygun olur.
Dünya çapında haber niteliği taşıyan Gerewol festivali bu kabile için en önemli etkinliktir. Her sene Eylül ayının sonunda düzenlenen bu festivalde odak noktası yine güzellik. Ancak bu sefer erkeğin güzelliği ön planda.
Festival kapsamında gerçekleştirilen erkek güzellik yarışması için erkekler bütün sene hazırlık yapıyor. Kadın gibi giyinip makyaj yapan ve aksesuar takan erkekler kadınlar tarafından oluşan jüriye dans ederek kendilerini beğendirmeye çalışıyorlar. Jürinin kriterleri uzun boy, güzel yüz ve iyi giyim. Woodabe kabilesinin güzellik normları şu şekilde: dar bir yüz, uzun boy, iri gözler, yüz simetrisi, atletik vücut, beyaz ve düzgün dişler. Bunlara ek olarak uzun saç örgüsü, varlığı ve üreme yeteneğini sembolize ettiği için önemli bir ölçüt oluyor.
Erkekler bu festival için kendilerine yatırım yapıp en iyi kıyafetleri en iyi yüz boyalarını alıyor. Bütün sene kendilerine azami derecede önem göstererek atletik bir fizik ve iyi bir cilt için uğraşıyorlar.
Erkekler jüri önünde dans maharetlerini sergilerken kadınlar da kendilerine yarışmacılar içerisinden eş seçiyor.
Ancak eş seçenler sadece bekar kadınlar değil. Evli kadınlar da kendilerine mevcut eşlerinden daha yakışıklı gelen erkeklerle ilgileniyorlar. Bulduklarında bunu eşlerine beyan ederek beğendikleri bu erkekle çocuk yapmak üzere birlikte olabiliyorlar. Erkekler buna izin vermek zorunda.
Doğurganlığın sahibi olan kadınlar bu toplumda son derece dominant ve yeni nesli doğuracak oldukları için eş seçme hakları var. Dolayısıyla bu kabile, güzellik odağı nedeniyle ikinci evlilikleri teşvik ediyor. Ancak bu kabileye çok eşli demek doğru olmaz.
Beğendiği ikinci eşini bulan kadın, ilk eşinden otomatik olarak boşanmış oluyor. Ayrıca kadınlar yarışmacılar arasında beğendiğiyle evlenmek zorunda da değil, sadece geçici bir cinsel birliktelik de yaşayabiliyor.
Kabile içerisinde beşik kertmesi usulü ile aslında her kadın ve erkeğin bir eşi var. Bu evlilikler genelde akrabalık bağlarına sahip. Ancak kadınlar bu festivalde kendilerine ikinci eş seçebiliyorlar. İlk evlilik “zorunlu”, ikinci evlilik ise “aşk evliliği” olarak adlandırılıyor. “Zorunlu” kocaların itiraz etme hakkı kesinlikle yok.
Erkeklerin yarışmada yaptıkları makyajda cilt için kırmızı, yüzdeki bazı bölgelere dikkat çekmek için sarı, dudaklar ve gözaltları için siyah renk kullanmalarının sembolik anlamları var.
Kırmızı renk kan ve şiddeti; sarı renk ise shir ve değişimi simgeliyor. Beyaz rengin kayıp ve ölümün sembolü olduğuna inanan kabile, beyazın zıt rengi olduğu için siyahı dudak ve gözaltlarında tercih ediyor.
Bu geleneği yerinde görme şansına sahip olmak çok kolay değil. Bu nedenle bazı Wodaabe üyeleri, doğu Nijerya’daki otellerde turistler için geleneksel dans gösterileri yapıyorlar.
